Ακούς συχνά διάφορους “ψαγμένους” επενδυτικά τύπους να σε πρήζουν με τις απίστευτες ευκαιρίες που κρύβονται πίσω από την αγορά ή ακόμα περισσότερο την εξόρυξη του Bitcoin και ότι μόλις με ένα τοσοδούλι κρυπτονόμισμα μπορείς να βγάλεις $20.000. Και εκεί που ψήνεσαι και ετοιμάζεσαι να αγοράσεις τσάπες και φτυάρια και να αρχίσεις το σκάψιμο στο χωράφι του παππού στο χωριό για να βρεις τα κρυπτονομίσματα (για να τα λένε έτσι κάπου θα είναι κρυμμένα) έρχεται η Ευρωπαϊκή Ένωση και σου λέει να προσέχεις γιατί μπορεί να είναι φούσκα. Τι μπέρδεμα είναι αυτό… Το tecky άκουσε τον πόνο σου και θα προσπαθήσει να ρίξει όσο φως μπορεί στην υπόθεση Bitcoin.
Ιστορικά στοιχεία (…λίγα)
Σαν σήμερα το 2009, ο προγραμματιστής – ή μία ομάδα προγραμματιστών, κανείς δεν ξέρει ακόμα – με το ψευδώνυμο Satoshi Nakamoto αποφάσισε να δημιουργήσει ένα ψηφιακό νόμισμα, το Bitcoin. Η ιδέα δουλευόταν από την προηγούμενη χρονιά και το όνομα του νέου νομίσματος ήταν ο συνδυασμός των λέξεων bit (δυαδικό στοιχείο) και coin (κέρμα) μόνο που το νέο αυτό νόμισμα είχε μόνο bit και καθόλου coin αφού ήταν ψηφιακό. Στόχος του Nakamoto ήταν να δημιουργήσει ένα νόμισμα που θα μπορούσε να αποτελέσει οχυρό απέναντι σε απρόβλεπτες νομισματικές καταστάσεις και παρεμβάσεις τραπεζιτών, χρηματιστών και πολιτικών. Η εφεύρεση του Nakamoto βασιζόταν εξ ολοκλήρου στο λογισμικό Blockchain που έγραψε ο ίδιος και λειτουργούσε με τον ελεγχόμενο και ανώνυμο διαμοιρασμό κρυπτογραφημένων (από εκεί βγαίνει ο όρος “κρυπτονόμισμα”) ομάδων πληροφοριών, τα blocks.
Τι είναι το Bitcoin;
Ένα ψηφιακό νόμισμα που δεν ελέγχεται από κυβερνήσεις, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (π.χ. τράπεζες) ή κάποια άλλη Αρχή. Οι κάτοχοί του μπορούν να παραμένουν ανώνυμοι, χωρίς να κοινοποιούν στοιχεία ταυτότητας, ΑΦΜ, ΑΜΚΑ κλπ. Το Bitcoin δεν “τυπώνεται” όπως το χρήμα που ξέρουμε ούτε κυκλοφορεί από κάποιο υπουργείο αλλά μπορείς να το εξορύξεις (…δύσκολα) ή να το αγοράσεις (…πιο εύκολα). Επίσης, δεν ξέρεις από ποιον το αγοράζεις και σε ποιον το πουλάς.
Ποιες είναι οι υποδιαιρέσεις του Bitcoin;
Το Bitcoin δεν έχει υποδιαιρέσεις. Δεν υπάρχει χαρτί ή μέταλλο όπως ο χαλκός, ο χρυσός κλπ. Δεν μπορείς να το πιάσεις στα χέρια σου γιατί είναι 100% ψηφιακό. 31.000 γραμμές κώδικα και μία ανακοίνωση στο Internet ήταν αρκετά για την πρώτη του εμφάνιση το 2011.
Πως μπορώ να εξορύξω Bitcoin;
Έχεις πιθανόν ακούσει ότι η εξόρυξη (mining) του Bitcoin είναι δύσκολη αλλά μην πάει το μυαλό σου σε σκαπτικά εργαλεία. Η εξόρυξη απαιτεί να χωθείς βαθιά μέσα στους δαιδάλους του ψηφιακού κόσμου, να γράψεις πολύπλοκους αλγόριθμους (miners) και να τους εκτελέσεις με ηλεκτρονικούς υπολογιστές που διαθέτουν τεράστια υπολογιστική ισχύ. Πολύ σημαντικό: να μπορείς να πληρώσεις για το ηλεκτρικό ρεύμα που καταναλώνουν αυτοί οι υπολογιστές, δεν φαντάζεσαι τι καίνε. Πως δουλεύει λοιπόν η εξόρυξη; Όταν κάποιος στέλνει ένα Bitcoin σε κάποιον άλλο, το δίκτυο ομαδοποιεί αυτή τη συναλλαγή και όσες άλλες τέτοιες συναλλαγές έγιναν το ίδιο χρονικό διάστημα σε ένα block. Κατόπιν το block καταγράφεται από το δίκτυο σε ένα γιγάντιο ψηφιακό λογιστικό βιβλίο, κάτι σαν ηλεκτρονικό βιβλίο εσόδων-εξόδων. Το σύνολο των blocks ονομάζεται Blockchain και είναι μία αέναη και προσβάσιμη αλυσίδα όλων των συναλλαγών που έχουν γίνει. Παίρνεις τις μαθηματικές σου γνώσεις και τον πανίσχυρο εξοπλισμό που διάβασες παραπάνω και προσπαθείς (ταυτόχρονα με μερικές χιλιάδες άλλους επίδοξους εκατομμυριούχους) να κομματιάσεις ένα block και να το μετατρέψεις σε ακολουθία κώδικα, το λεγόμενο hash. Αν τα καταφέρεις, θα πάρεις για τον κόπο σου 12,5 Bitcoin. Αν τα 12,5 Bitcoin σου φαίνονται λίγα, με τη σημερινή ισοτιμία αξίζουν περίπου €155.000. Αν η διαδικασία σου φαίνεται εύκολη, φαντάσου ότι είναι σαν να μαγειρεύουν χιλιάδες καταξιωμένοι chef ένα νέο πολύπλοκο πιάτο, σε περιορισμένο χρόνο, χωρίς να τους έχει δοθεί συνταγή και μόνο ένας θα τα καταφέρει να το φτιάξει στο τέλος.
Ποιος καθορίζει την ισοτιμία με τα άλλα νομίσματα;
Η ισοτιμία του Bitcoin με τα άλλα νομίσματα σχετίζεται καθαρά με την προσφορά και τη ζήτηση. Το σύστημα που σχεδίασε ο Nakamoto ορίζει ότι ο συνολικός αριθμός των Bitcoin που μπορούν να εξορυχθούν, να αποκτηθούν δηλαδή δωρεάν, είναι 21.000.000 και υπολογίζεται ότι μέχρι τώρα έχει εξορυχθεί σχεδόν το 60%. Είναι όπως οι πολύτιμοι λίθοι που η εμπορική αξία τους δεν σχετίζεται με την ουσιαστική αλλά με τη ζήτηση. Για παράδειγμα, παρόλο που ένα διαμάντι δεν τρώγεται η τιμή του ανά κιλό είναι πολύ μεγαλύτερη από την ακριβότερη τροφή και το φαινόμενο αυτό είναι αποτέλεσμα της ζήτησης για διαμάντια και της περιορισμένης διαθεσιμότητάς τους. Χωρίς μάλιστα την επιτήρηση και τους κανόνες μίας κεντρικής Αρχής, η αξία του Bitcoin είναι θέμα ερμηνείας και για αυτό το λόγο βλέπεις μεγάλες διακυμάνσεις στην ισοτιμία του με άλλα νομίσματα.
Πως μπορώ να αγοράσω Bitcoin;
Αν είσαι έτοιμος να αποδεχτείς το όποιο ρίσκο σχετίζεται με την αγορά Bitcoin, υπάρχουν ψηφιακά χρηματιστήρια όπου μπορείς να αγοράσεις, να πουλήσεις ή και να αποθηκεύσεις κρυπτονομίσματα. Το πιο γνωστό από αυτά είναι το Coinbase και το άνοιγμα λογαριασμού μοιάζει περίπου με την εγγραφή σε ψηφιακά πορτοφόλια όπως το PayPal. Μεταφέρεις χρήματα (π.χ. ευρώ) από τον τραπεζικό σου λογαριασμό ή την πιστωτική κάρτα και μόλις ολοκληρωθεί η μεταφορά τους μπορείς να μετατρέψεις τα ευρώ σε bitcoin.
Που μπορώ να πληρώσω με Bitcoin;
Θεωρητικά μπορείς παντού στο εμπόριο προϊόντων και υπηρεσιών, αρκεί ο πωλητής να δεχθεί την πληρωμή με Bitcoin. Όσον αφορά στις κατηγορίες εμπόρων και παρόχων υπηρεσιών που δέχονται Bitcoin, πρωταγωνιστούν οι κλάδοι της πληροφορικής και του ηλεκτρονικού εμπορίου. Αργά αλλά σταθερά προστίθενται και φυσικά καταστήματα, κυρίως ηλεκτρονικών, ένδυσης, εστίασης και εταιρείες ταξί, δύσκολα όμως θα βρεις κάτι τέτοιο στην Ελλάδα. Για την ώρα, δεν μπορείς να χρησιμοποιήσεις το Bitcoin στις συναλλαγές σου με το Δημόσιο, τις ΔΕΚΟ και τους πολύ μεγάλους οργανισμούς.
Είναι νόμιμο τώρα όλο αυτό;
Η εξόρυξη, αγορά και κατοχή Bitcoin είναι απόλυτα νόμιμες. Αν έχεις αγοράσει Bitcoin, τα χρήματα που έδωσες πρέπει να προέρχονται από νόμιμες πηγές εσόδων. Όταν πληρώνεις με Bitcoin, πρέπει να αγοράζεις νόμιμα προϊόντα και υπηρεσίες. Αν η κατοχή Bitcoin δημιουργεί μεταβολή των κεφαλαίων σου προς τα πάνω, πρέπει να τη δηλώσεις στην αρμόδια ΔΟΥ με τη σχετική βεβαίωση κατοχής που χορηγούν όλα τα μεγάλα ψηφιακά χρηματιστήρια.
Είναι επικίνδυνο είναι να μπλεχτώ με τα κρυπτονομίσματα;
Αν εξαιρέσουμε τη νομοθεσία και τα φορολογικά, ο μόνος κίνδυνος που απομένει να αντιμετωπίσεις είναι το ρίσκο που παίρνεις όταν κάνεις επενδύσεις σε συνάλλαγμα. Ακόμα και οι τεχνικοί κανόνες της εξόρυξης Bitcoin βρίσκονται σε φάση εξέλιξης δεν έχουν ξεκαθαρίσει εντελώς ακόμα. Αν δεν είσαι εξοικειωμένος, καλύτερα να κάνεις μικρά και πολύ προσεκτικά βήματα. Επίσης, λόγω της ανωνυμίας, δεν μπορείς να ξέρεις από ποιον αγοράζεις. Στο παρελθόν, έχουν εντοπισθεί πολλές περιπτώσεις νομιμοποίησης βρώμικου χρήματος μέσω των αγοραπωλησιών κρυπτονομισμάτων.
Υπάρχουν πολλά κρυπτονομίσματα;
Πάνω από χίλια. Το Bitcoin είναι το πρώτο και το γνωστότερο αλλά διαδεδομένα είναι επίσης και τα Ethereum, Ripple, Dash, Monero και Litecoin. Μέχρι και ο Μαδούρο θέλει να κυκλοφορήσει το δικό του…
Τι είναι τα Bitcoin Cash και Bitcoin Gold;
Τον περασμένο Αύγουστο, διάφορες ομάδες μέσα στην κοινότητα εξόρυξης του Bitcoin διαφώνησαν ως προς τους κανόνες που διέπουν τη διαδικασία εξόρυξης και ειδικότερα ως προς τον όγκο (ΜΒ) του block. Παρά τις συνεχείς διαβουλεύσεις και την κοινή τους καταγωγή, οι ομάδες αυτές όχι μόνο δεν κατέληξαν σε συμφωνία αλλά η κατάσταση εξελίχτηκε σε διάσπαση του Blockchain. Σήμερα, υπάρχουν τρεις διαφορετικές ανεξάρτητες αλυσίδες, η μία των αρχικών δημιουργών που παραμένει στα blocks του 1MB, η δεύτερη των ομάδων που αποκαλούνται Bitcoin Cash και χρησιμοποιεί blocks των 8MB και η τρίτη των ομάδων που απλοποιούν τη διαδικασία εξόρυξης ως προς τον απαιτούμενο εξοπλισμό και αποκαλούνται Bitcoin Gold. Το πιθανότερο είναι ότι θα ακολουθήσουν και άλλες διασπάσεις στο μέλλον.
Ελπίζω να σου ξεκαθαρίσαμε κάπως την εικόνα. Το μόνο σίγουρο πάντως είναι ότι ο (ή μήπως οι) Nakamoto έχει γίνει πάμπλουτος από όλη αυτή την ιστορία. Τουλάχιστον στα χαρτιά…
