Το TikTok έχει απαγορευτεί σε κυβερνητικά δίκτυα και συσκευές στις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Έχουν όμως κάποιο αποτέλεσμα οι κινήσεις;
Όταν η φοιτήτρια Lizz Barr προσπάθησε πριν λίγο καιρό να μπει στο Tik Tok από το Wi-Fi του πανεπιστημίου της, το σύστημα την εμπόδισε – αλλά όχι για πολύ.
Σύντομα βρήκε τρόπους να ξεπεράσει το μπλοκ χρησιμοποιώντας προσωπικά δεδομένα κινητής τηλεφωνίας ή ένα VPN. Το μπλοκ στην εφαρμογή συνέβη όταν κρατικοί αξιωματούχοι στο Μέριλαντ απαγόρευσαν την εφαρμογή βίντεο στα κυβερνητικά δίκτυα, επικαλούμενοι ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια.
«Ενοχλήθηκα, γιατί μένω εδώ και βαριέμαι», δήλωσε η 18χρονη, η οποία σπουδάζει πληροφορική και δημιουργική γραφή στο St Mary’s College του Maryland. «Αλλά τώρα λειτουργεί, οπότε δεν είναι τόσο μεγάλο πρόβλημα».
Αυτός ο τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος, δείχνει το δίλημμα που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ και άλλες χώρες καθώς απειλούν να καταπολεμήσουν το TikTok, το οποίο έχει λάβει μεγάλη παγκόσμια δημοτικότητα τα τελευταία χρόνια, προσφέροντας μια ατελείωτη ροή από μαθήματα μακιγιάζ, life hacks, ανόητους χορούς κα που δημιουργούνται από χρήστες.
Τους τελευταίους μήνες το TikTok, το οποίο ανήκει στον κινεζικό τεχνολογικό γίγαντα ByteDance και έχει περισσότερους από ένα δισεκατομμύριο χρήστες παγκοσμίως, αντιμετωπίζει νέες κρίσεις.
Οι ανησυχίες είναι ιδιαίτερα έντονες στις ΗΠΑ, όπου πολιτικοί από όλο το ιδεολογικό φάσμα προτρέπουν μέτρα για να περιορίσουν την εμβέλειά του, υποστηρίζοντας ότι τα δεδομένα που συλλέγει το TikTok θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από την κινεζική κυβέρνηση για να κατασκοπεύσει Αμερικανούς ή να επηρεάσει πολιτικές συζητήσεις.
Δεκάδες πολιτείες, όπως το Μέριλαντ, έχουν απαγορεύσει το TikTok σε κυβερνητικά δίκτυα και συσκευές, κινήσεις που επηρεάζουν την πρόσβαση σε δημόσιες βιβλιοθήκες, πανεπιστήμια και αλλού.
Ο διευθύνων σύμβουλος της TikTok πρόκειται να εμφανιστεί αυτόν τον μήνα στο Κογκρέσο, το οποίο συζητά διάφορες προτάσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ευρύτερη εθνική απαγόρευση, ενώ η εταιρεία παραμένει σε μια πολυετή διαπραγμάτευση με τον Λευκό Οίκο σχετικά με τις αλλαγές που θα μπορούσε να κάνει για να ικανοποιήσει τις ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια.
Παρ’ όλα αυτά, όσον αφορά τους χρήστες κάτω των 25 ετών στις ΗΠΑ, το πρόβλημα με το μπλοκ δεν τους έχει επηρεάσει μέχρι στιγμής. Υπάρχει μάλιστα περίπτωση μερικοί να μην γνωρίζουν καν για το συγκεκριμένο θέμα που αντιμετωπίζει η εφαρμογή.
Στο Πανεπιστήμιο της Οκλαχόμα, το οποίο ανακοίνωσε ότι μπλοκάρει την εφαρμογή στο wi-fi της πανεπιστημιούπολης τον Δεκέμβριο, οι φοιτητές εξεπλάγησαν και ενοχλήθηκαν, αλλά «οι άνθρωποι πολύ γρήγορα το κατάλαβαν και το περιηγήθηκαν», λέει ο πρόεδρος του φοιτητικού σώματος Christopher Firch, σημειώνοντας ότι οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν απλώς να αλλάξουν από το wi-fi σε ένα προσωπικό πρόγραμμα δεδομένων κινητής τηλεφωνίας για να παρακάμψουν την απαγόρευση.
«Δεν θέλω να αρνηθώ ένα ζήτημα εθνικής ασφάλειας… αλλά απλώς πιστεύω ότι οι άνθρωποι από το σημείο του να λένε «αυτό είναι χάλια» περνάνε έπειτα στο στάδιο να γελάνε με αυτό», δηλώνει. «Δεν το παίρνουν σούπερ, σούπερ στα σοβαρά».
Μεταξύ του αμερικανικού κοινού σε γενικές γραμμές, η υποστήριξη για απαγόρευση του TikTok έχει αυξηθεί.
Τον Δεκέμβριο, το 53% των ενηλίκων στις ΗΠΑ τάχθηκε υπέρ της εθνικής απαγόρευσης των εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης που ανήκουν στην Κίνα, σύμφωνα με την εταιρεία πληροφοριών Morning Consult.
Αυτό συγκρίνεται με μόλις το 29% που δήλωσαν ότι υποστήριξαν τον αποκλεισμό του TikTok το 2020, όταν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ έλαβε μέτρα για την απαγόρευση του TikTok και του WeChat – κινήσεις που αργότερα αποκλείστηκαν στο δικαστήριο.
Ωστόσο, οι Αμερικανοί ηλικίας 18-25 ετών είναι λιγότερο πιθανό σε σχέση με τους ηλικιωμένους να ανησυχούν για τον ανταγωνισμό με την Κίνα και είναι πιο πιθανό να έχουν δυσπιστία στην κυβέρνηση των ΗΠΑ, σύμφωνα με τον Jordan Marlatt, αναλυτή της βιομηχανίας τεχνολογίας στο Morning Consult. Έχουν επίσης πιο θετικές απόψεις για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Λιγότερο από το ένα τρίτο τάχθηκε υπέρ της απαγόρευσης των κινεζικών εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης, σύμφωνα με την έρευνα της Morning Consult.
Η Λιζ, η φοιτήτρια στο Μέριλαντ, αναφέρει ότι ήδη αφαιρεί προσωπικά της δεδομένα σε πολλές άλλες εφαρμογές και επίσης είναι δύσπιστη ότι οι πληροφορίες της θα ήταν χρήσιμες, ακόμα κι αν είχαν πρόσβαση σε αυτές.
«Για μένα, μπορώ να καταλάβω την απαγόρευση σε κυβερνητικούς χώρους, επειδή εκεί υπάρχουν ευαίσθητες πληροφορίες», λέει. «Αλλά εγώ δεν είμαι αρκετά σημαντική ως φοιτήτρια με οκτώ σεντς στο όνομά μου».
«Είναι δύσκολο να νοιάζεσαι για μία [εταιρία μέσων κοινωνικής δικτύωσης] και να μην νοιάζεσαι για όλες», δηλώνει η Iniko Thornell, 25 ετών, η οποία εργάζεται στη Νέα Υόρκη και είναι στην εφαρμογή για περίπου δύο χρόνια. «Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποια τόσο σημαντική πληροφορία στο προφίλ του TikTok μου», προσθέτει.
Ακόμη και άλλοι όπως η 21χρονη Kate Nazzaro, που έχουν εγκαταλείψει το TikTok, λένε ότι οι ανησυχίες τους δεν σχετίζονται με την εθνική ασφάλεια. Μάλλον, λέει, «Νόμιζα ότι ήταν κακό για τον εγκέφαλό μου».
Το TikTok έχει πει ότι περιορίζει αυστηρά το ποιος μπορεί να έχει πρόσβαση στις πληροφορίες Αμερικανών χρηστών και δεν θα παρέχει δεδομένα στην κινεζική κυβέρνηση εάν του ζητηθεί.
Αναφέρει ότι μια απαγόρευση θα είχε «το αποτέλεσμα να λογοκρίνει τις φωνές εκατομμυρίων Αμερικανών» και οι ΗΠΑ θα πρέπει να εγκρίνουν μια συμφωνία υπό διαπραγμάτευση στην Επιτροπή Ξένων Επενδύσεων στις ΗΠΑ, η οποία θα αποθηκεύει δεδομένα Αμερικανών χρηστών και θα δημιουργεί άλλη εποπτεία.
Ωστόσο, σε μια εποχή αυξημένου αντικινεζικού αισθήματος στην Ουάσιγκτον, οι διαβεβαιώσεις της εταιρείας απέτυχαν να πείσουν τους νομοθέτες, οι οποίοι έχουν υποβάλει μια σειρά από προτάσεις με στόχο τον περιορισμό της εφαρμογής και αναμένεται να δώσουν στον διευθύνοντα σύμβουλο Shou Zi Chou μία σκληρή απάντηση στις 23 Μαρτίου.
Η δημοτικότητα του TikTok, έφερε ερωτήματα που αντιμετωπίζουν άλλες χώρες εδώ και καιρό σχετικά με το τι πρέπει να κάνουν οι κυβερνήσεις για να προστατεύσουν τα δεδομένα των πολιτών τους, λέει ο Timothy Edgar, καθηγητής επιστήμης υπολογιστών στο Brown. Πανεπιστήμιο που συμβούλεψε τον πρώην Πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα για θέματα ασφάλειας στον κυβερνοχώρο.
Δηλώνει ότι οι νομοθέτες είναι δικαίως δύσπιστοι για τους ισχυρισμούς του TikTok, αλλά η απαγόρευση δεν θα έκανε πολλά για να αντιμετωπίσει τις ανησυχίες, σημειώνοντας ότι πολλές εφαρμογές κοινωνικών μέσων συλλέγουν και πωλούν δεδομένα χρηστών και είναι ευάλωτες στις προσπάθειες των ξένων χωρών να επηρεάσουν τον πολιτικό διάλογο.
Η απαγόρευση είναι επίσης ανεφάρμοστη χωρίς πολύ μεγαλύτερες αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας του Διαδικτύου στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τον Bruce Schneier, τεχνολόγο ασφαλείας και συγγραφέας.
«Είναι εύκολο να πεις ότι οι υπάλληλοί σου δεν μπορούν να το χρησιμοποιήσουν σε κυβερνητικούς υπολογιστές, αλλά όσον αφορά τους έφηβους… δεν μπορούμε να τους σταματήσουμε – δεν θα λειτουργήσει», λέει, σημειώνοντας ότι το διαδίκτυο έχει σχεδιαστεί για να είναι ανοιχτό. «Απλώς δεν έχουμε αυτή την ικανότητα».
Και προσθέτει: «Έχουμε δημιουργήσει ένα Διαδίκτυο όπου η κατασκοπεία είναι το επιχειρηματικό μοντέλο και σε αυτό το σημείο, δεν μπορούμε να διαλέξουμε ποιος θα κατασκοπεύσει».
Προς το παρόν, η γενική απραξία από τη Generation Z φαίνεται να είναι εν μέρει ένα σημάδι ότι οι απειλές δεν θα οδηγήσουν σε δράση σύντομα.
Ο influencer του TikTok Colin Rea, ο οποίος έχει δημιουργήσει 2,7 εκατομμύρια followers για τις αναρτήσεις του σχετικά με την ανοικοδόμηση της ζωής του μετά τη φυλακή, δημοσίευσε πρόσφατα ένα βίντεο καλώντας τους θαυμαστές να τον ακολουθήσουν σε εναλλακτικές πλατφόρμες, ανησυχώντας μήπως χάσει τα προς το ζην εάν προχωρήσει η απαγόρευση.
Δεν είναι ο μόνος που το έκανε, αλλά είπε στο BBC πως προς το παρόν, οι ανησυχίες για μια απαγόρευση του TikTok φαίνονται πολύ πιο σιωπηλές από ό,τι το 2020, όταν ξέσπασε οργή ως απάντηση στις εντολές του κ. Τραμπ.
«Νομίζω ότι θα υπήρχε περισσότερη συζήτηση αν δεν είχαμε ήδη βρεθεί σε αυτή τη θέση τόσες φορές», αναφέρει.
